تحولات اداری و سیاسی بویراحمد در دوره ی پهلوی

شکل گیری کهگیلویه و بویراحمد کنونی حاصل سرسختی، تضاد و مبارزات مردم منطقه- خاصه ایل بویراحمد- با حکومت پهلوی (1357-1304) است. این درگیری ها، از زمانی آغاز شد که پهلوی اول سعی در فروپاشی نظام زندگی مردم نمود و بنابر این آنان برای دفاع از هستی خویش به مقابله و مبارزه پرداختند. اما سرانجام این مبارزات که گاه خونین و سنگین بود، تسلط مقطعی و موقتی حکومت پهلوی اول را در پی داشت. به دنبال حضور و حاکمیت حکومت، ادارات دولتی از سال 1310 تا 1320 در بویراحمد دایر گردید. هر چند تعداد ادارات محدود بود، اما در حل و فصل اندک امور اداری مردم و برای تسلط بیشتر حکومت موثر بود. با سقوط رضا شاه مردم منطقه که خاطره خوبی از سلطه حکومت و مأموران آن نداشتند به شیوه زندگی پیشین خود روی آوردند. این طریقه زندگی هر چند سختی های بسیار داشت. اما برای عشایر منطقه، -که اساس معیشتش دام و کوچ بود- آزادتر و لذت بخش تر بود. از 1321 تا 1325 عشایر بویراحمدی در چندین درگیری مهّم با حکومت مرکزی شرکت کردند. ولی به تدریج سران ایل (متشکل از کلانتران، کدخدایان و ریش سفیدان) و عامه مردم همکاری خود را با مأموران حکومت در امور مربوط به دولت از جمله خلع سلاح و خدمت سربازی اعمال نمودند. البته مأموران حکومت با آرامی و احتیاط بیشتری با مردم برخورد می کردند و خشونت پیشین رضا شاهی را کنار گذاشته بودند. پس از سقوط دولت دکتر مصدق و حاکمیت مطلق و مستبدانه محمدرضاشاه اوضاع سیاسی و اجتماعی عشایر نیز به هم ریخت و شیوه گذشته تندی و خشونت و تسلط بلامنازع حکومت به کار بسته شد. با وجود این، اصلاحات آمریکایی محمدرضاشاه (که برای حفظ قدرت شاه صورت گرفت) یک بار عشایر منطقه را به جنب و جوش و مقاومت و مبارزه واداشت. در این راه مبارزه روحانیون و گروههای سیاسی مذهبی با لوایح محمدرضا شاه (انقلاب سفید)، عشایر را ترغیب و تحریک بیشتر نمود و جنگ های خونینی را موجب گردید. البته قیام عشایر بویراحمدی و دیگر عشایر جنوب سرکوبی شدید شد، ولی در بحبوحه آن استقلال مناطق کهگیلویه و بویراحمد وگچساران از استانهای خوزستان و فارس رسماً اعلام گردید و دولت فرمانداری جدیدی به نام فرمانداری بویراحمد و کهگیلویه تأسیس کرد و ادارات و ارگانهای دولتی را در یاسوج (به عنوان مرکز فرمانداری ) مستقر نمود.